Nieuwe zorgvuldigheidsplicht wanneer je werkt met buitenlandse onderaannemers

In de pers lees je wel eens berichten over illegaal tewerkgestelde buitenlanders, voornamelijk in de bouwsector. Om hier de strijd mee aan te gaan heeft Vlaanderen een nieuwe zorgvuldigheidsplicht ingevoerd voor aannemers. Voortaan zullen bijkomende gegevens moeten worden gecontroleerd wanneer je samenwerkt met buitenlandse onderaannemers.  

Informatie 

Welke informatie moet worden gecontroleerd, hangt af van het feit of al dan niet een beroepskaart/toelating vereist is voor de uitgeoefende werkzaamheden.  

Verplichting beroepskaart 

Indien personen worden tewerkgesteld die moeten beschikken over een beroepskaart of hiervoor toelating moet krijgen, moeten volgende documenten worden nagekeken: 

• Geldig paspoort 

• Geldige verblijfsvergunning 

• Geldige Belgische toelating tot arbeid of beroepskaart 

• Dimona-aangifte (i.g.v. werknemers)  

Vrijstelling beroepskaart 

Indien er geen dergelijke verplichting bestaat voor de werkzaamheden of beroep wordt gedaan op de Vander Els-vrijstelling (detachering vanuit andere Europese lidstaat), moet men volgende zaken nagaan: 

• Geldig paspoort 

• Geldige verblijfsvergunning 

• Limosa-inschrijving (tenzij vrijgesteld) 

• A1-verklaring buitenland 

Online databank 

De overheid zal een databank ontwikkelen waar voormelde gegevens in worden bijgehouden. Wanneer de documenten eenmaal in het systeem zitten, zorgt dit er vervolgens voor dat de aannemers dit niet steeds opnieuw moeten opvragen voor zolang de stukken geldig zijn. Zijn de gegevens niet beschikbaar, dan zal de aannemer deze gegevens moeten opvragen bij de onderaannemer. Het is niet de bedoeling dat de aannemer de geldigheid van de aangeleverde documenten nagaat.  

De aannemer dient de gegevens te raadplegen voor de aanvang van de werken. Na deze éénmalige controle, moet dit later niet verder worden opgevolgd.  

Uitzondering hierop is wel dat wanneer de aannemer merkt dat de geldigheidsduur van de documenten afloopt voor het einde van de opdracht van de onderaannemer. In dit geval moet aan de onderaannemer worden gevraagd om tijdig nieuwe documenten aan te leveren.  

Indien de nodige gegevens worden opgevraagd bij de onderaannemer en deze in gebreke blijft, moet één aanmaning worden gestuurd. Geeft de onderaannemer hier geen gevolg aan, dan moet de sociale inspectie worden ingelicht.  

Aansprakelijkheid & sancties 

In het verleden was het standaardpraktijk dat aannemers hun onderaannemers een schriftelijke verklaring lieten afleggen dat zij niet betrokken zijn bij illegale tewerkstelling. Op deze manier kon de aannemer de aansprakelijkheid van zich afschuiven richting de (buitenlandse) onderaannemer. Hierdoor was het voor de sociale inspectie vaak moeilijk tot onmogelijk om de betrokken personen verantwoordelijk te houden.  

Door de invoering van deze nieuwe zorgvuldigheidsverplichting wordt hier nu een einde aan gesteld. Worden de zorgvuldigheidsverplichtingen niet nageleefd dan zal de aannemer automatisch aansprakelijk zijn. Bovendien zal de sociale inspectie de aannemer nog steeds aansprakelijk kunnen houden wanneer zij kan aantonen dat de aannemer op de hoogte was van de illegale tewerkstelling.  

Het gevolg hiervan is dat de aannemer aansprakelijk is voor de loontekorten en hem boetes kunnen worden opgelegd.  

Inwerkingtreding 

De inwerkingtreding van de nieuwe zorgvuldigheidsplicht voor het werken met buitenlandse onderaannemers is voorzien voor 1 januari 2025. Mocht de online databank echter niet tijdig klaar zijn, kan de inwerkingtreding nog worden uitgesteld.